Skip Content

Mō ētahi he mea mataku te reo Māori, ā, ko te whakaaro mō te maumahara ki ngā tini kupu me ngā tini whakatakotoranga o te rerenga kōrero, he mea kei tawhiti pāmamao. 

Nā konei kuhu mai ai a Rosie Remmerswaal rāua ko Kuruho Wereta, ngā kaiwhakaara o Kura Rēhia. E rongoā ana rāua i tēnei āhuatanga me tā rātou kēmu panga a KAUPAPA.

“Ko te tūmanako ia kia whai wāhi mai a Aotearoa whānui ki ētahi whiringa e māmā ai, e pārekareka ai te kuhu ki te reo me te ao Māori. Me noho te reo Māori hei kaupapa pārekareka i waenganui i te whānau me ngā hoa,” te kī a Rosie.

E kīia nei a KAUPAPA, he kēmu mā Aotearoa reorua, e whakamahi nei i te reo Māori me te reo Pākehā hei whakawhānui ake i te puna kupu i roto i te ‘wairua pukuhohe’.

I toko ake te whakaaro mō te kēmu nei i a Rosie rāua ko Kuhoro e noho tahi ana, ka ara ake te hiahia ki te whai wāhi atu ki tētahi wheako e ako ai i te reo Māori i te wā o te ngahau me te takaro, ā, ka whānau mai ko KAUPAPA.

“I te tīmatanga he mea hanga noa hei tākaro mā māua ko ō māua whānau, ō māua hoa me ō māua akomanga reo Māori. I a māua e tākaro ana ka kite māua i te manawa reka me te hihiri o ngā tāngata i tākaro tahi ai ki a māua, ā, ka tipu haere te kaupapa nei. Nā konā toko ake ai te whakaaro kia whakaara ōkawatia te kēmu nei kia whai wāhi mai ai a Aotearoa whānui,” te kī a Rosie”.

He mea hanga te kēmu nei kia whai wāhi mai ai te kaitākaro ahakoa te taumata o tōna reo Māori. He mea whakaako kupu hou ki te tauhou, ā, ka taea e te kaikōrero matatau ki te whakatere ake i te kēmu ka noho rūmaki ai i roto i tētahi horopaki ngahau.

“Ahakoa ngā pūkenga rerekē o ngā kaitākaro, ka taea tonu te tākaro ngātahi – hei tauira, ka āhei te whakahāngai i te taumata o te kaitākaro ki tētahi o ngā taumata e toru o te kēmu e wero tonu ai te kaitākaro. I a mātou e waihanga ngātahi ana i te kēmu me te hapori, i kite māua te whai wāhitanga mai o ngā taumata reo katoa,” te kī a Rosie. 

Mā te kauawhi i te ao Māori me te reo, e whakapono ana a Rosie he huarahi e mārama ai tātou ki ngā tirohanga o ngā iwi taketake e huri ai ō tātou whakaaro ki tēnei mea, ki te tūhonohono tētahi ki tētahi me te ao e noho nei tātou.

Mai i tōna whakarewatanga i te marama o Mei 2021, kua huhua te rere mai o ngā mihi mai i ngā kura me ngā whānau anō hoki e whakamahi nei i te kēmu hei rauemi ako, hei huarahi e whai wāhi ai ki te reo Māori mā te tākaro me te ngahau.

“Mōku ake, ko tētahi mea nui katoa ko te hihiri nui e ara ake ana i te tākaro ngātahi. He mea hirahira nui, he mea whakaora i te ngākau. He orange wairua tōna”, te kī a Rosie.

I tēnei wā e mahi tahi ana a Rosia rātou ko te rōpu o Kura Rēhia ki te whakawhānui i te panga kāri o KAUPAPA kia tukuna i mua i te mutunga o tēnei tau, engari i tēnei wā, e tūmanako ana rātou kia nui ake te kauawhitia o te ako i te reo Māori mā te tākaro.

“Ko te anga whakamua, ko te tūmanako kia noho a KAUPAPA hei hoa haere mō te tangata e ako ana i te reo ā-takitahi nei, ā-whānau nei, ā-kura nei, ā hapori nei rānei. He rerekē i ia tākarotanga, he pārekareka i ia tākarotanga. He mea ora tōna pitomata ki te whakaara i tētahi āhuatanga hou i ia tākarotanga.”

Toro atu ki te pae tukutuku o KAUPAPA ki te kite i ētahi atu taipitopito, ki te hoko rānei i tāu ake kēmu.

Photo credit Aroha Tamihana

 Back to news & events

Published On: 13 October 2023

Article By: Cassia Ngaruhe



Other Articles

  • 08 October 2025

    From paddling to politics: a journey for reo, rights and representation

    Bevan O’Connor’s journey from waka ama to the political stage is powered by his passion for te reo Māori and Māori rights. Discover how his studies at Te Wānanga o Aotearoa and deep connection to te ao Māori are shaping his campaign for the Takitimu Māori Ward.

  • 23 September 2025

    HRC Maternal Health Inequity Report

    New research led by Dr Sarah Lockwood highlights critical gaps in maternity care during Cyclone Gabrielle, urging the Government to include midwifery and Māori leadership in emergency planning. The report calls for equity-focused reforms to protect pregnant women and whānau in climate crises.

  • 18 September 2025

    From Wānanga baby to Wānanga tauira

    Ripekka Matthews’ lifelong connection to Te Wānanga o Aotearoa began as a child and continues today through her te reo Māori studies. Discover how her journey from wānanga baby to tauira reflects whānau legacy, cultural identity, and the transformative power of education.

  • 05 September 2025

    Cooking up confidence in te reo Māori

    Āku Hapa! is a reo Māori cooking show created by Te Wānanga o Aotearoa tauira, blending kai, kōrero, and comedy. Streaming on Māori+, this series celebrates learning te reo through laughter, mistakes, and whānau connection - one delicious dish at a time.